Terapia zaburzeń osobowości
Pojęcie „osobowości” opisuje, w jaki sposób dana osoba radzi sobie z własną tożsamością, emocjonalnością, świadomością siebie w świecie, który ją otacza, a przede wszystkim w kontekście relacji z innymi ludźmi. Zaburzenia osobowości są nieświadomym schematem postępowania z własnymi uczuciami i potrzebami, który rozwinął się w oparciu o biologicznie uwarunkowany temperament i w odpowiedzi na frustracje i wyzwania środowiska.
Sposób, w jaki osoba o zaburzonej osobowości myśli, odczuwa i zachowuje się, powoduje znaczne problemy w różnych aspektach jej życia. Trudności te utrzymują się od długiego czasu, mogły się ujawnić w wieku dziecięcym lub nastoletnim i trwają w życiu dorosłym. Problemom osobowościowym towarzyszą często stany lękowe bądź depresyjne, które są bezpośrednim powodem szukania pomocy u terapeuty.
Terapia zaburzeń osobowości ma na celu skorygowanie uporczywych, błędnych sposobów spostrzegania i interpretacji świata oraz zniesienie sztywnych wzorców myślenia i zachowania, które utrudniają adaptację, dezorganizują działanie i wywołują ból psychiczny. Leczenie wpływa pozytywnie na poprawę relacji z innymi ludźmi i umożliwia przejęcie kontroli nad własnym życiem.
Jakie są rodzaje zaburzeń osobowości?
Zaburzenia osobowości są pogrupowane w trzy kategorie. Możemy wyróżnić osobowości:
- emocjonalne i impulsywne – graniczne/borderline, histrioniczne i narcystyczne; charakteryzują się one niestabilnością emocjonalną i impulsywnością, prowadzącą do konfliktów z otoczeniem lub zachowań autodestrukcyjnych, samookaleczania się, nadużywania substancji odurzających oraz trudności w nawiązaniu trwałych relacji;
- lękowe – unikające, zależne i obsesyjno-kompulsywne; ich cechą jest unikanie intensywnego kontaktu z innymi ludźmi, wrażliwość na krytykę i niezrozumienie; osoby takie są odbierane jako ciche, zahamowane, mają też silne przekonanie o własnej nieadekwatności i nieatrakcyjności;
- podejrzliwe – paranoiczne, schizoidalne, schizotypowe; otoczenie postrzega zachowanie osób dotkniętych tym zaburzeniem jako dziwne i niezrozumiałe, a chorzy izolują się, nie potrafią nawiązywać bliższych relacji, żywią dużą dozę podejrzliwości wobec innych ludzi, często skupiają się na abstrakcyjnych ideach lub zadaniach.
W wielu przypadkach problemom osobowościowym towarzyszą stany lękowe wymagające elementów terapii lęków i fobii oraz stany depresyjne.
Psychoterapia ma na celu poprawę zdolności do rozpoznawania i rozumienia własnych stanów psychicznych, ułatwienie relacji z innymi ludźmi, wzmocnienie samooceny, zmniejszenie krytycyzmu. Leczenie bywa niekiedy skomplikowanym procesem, wymagającym długiego czasu.
